ΑΡΘΡΟ
Παρότι η Ελλάδα αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό, οι μεταφορικές της υποδομές απαιτούν βελτίωση. Οι αυξημένες εποχικές μεταφορές είναι πηγή πλήθους περιβαλλοντικών προβλημάτων και έντονης πίεσης στο μεταφορικό δίκτυο· στους δρόμους, στα λιμάνια και στα αεροδρόμια. Είναι επιτακτική η ανάγκη για ασφαλείς και περιβαλλοντικά φιλικές μεταφορές, τόσο για κατοίκους, όσο και για επισκέπτες.
Η παραδοσιακή φιλοξενία, η τεράστια ακτογραμμή, οι παραδεισένιες θάλασσες, ο ήλιος και ο πολιτισμός έχουν αναδείξει τη χώρα σε κορυφαίο ταξιδιωτικό προορισμό, παγκοσμίως. Ειδικότερα, τους θερινούς μήνες οι ελληνικές παραθαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές κατακλύζονται από εκατομμύρια ταξιδιώτες και ταξιδιώτισσες, ενισχύοντας καθοριστικά την τοπική οικονομία. Υπάρχουν, όμως, οι απαραίτητες υποδομές ώστε να πραγματοποιούνται οι μετακινήσεις αυτές με ασφάλεια και βέλτιστη εξυπηρέτηση;
Το οδικό δίκτυο των περισσότερων περιοχών της χώρας, ιδιαίτερα των νησιωτικών, είναι ανεπαρκές για την εξυπηρέτηση επισκεπτών/ριών και πολιτών το καλοκαίρι. Ο αυξημένος αριθμός οχημάτων σε συνδυασμό με το μεγάλο πλήθος προβλημάτων των ελληνικών οδικών δικτύων, όπως η κακή κατάσταση του οδοστρώματος, η απουσία σηματοδότησης, φωτισμού και οδικής παιδείας, εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους. Το πρόβλημα αυτό είναι ακόμη πιο έντονο στα νησιά, τα οποία δέχονται εκατομμύρια τουρίστες και τουρίστριες κάθε χρόνο.
Δυστυχώς, τα τροχαία ατυχήματα ολοένα και αυξάνονται. Κάθε χρόνο, σημειώνεται μεγάλο πλήθος θανατηφόρων και σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων εξαιτίας της μη συμμόρφωσης στους κανόνες οδικής συμπεριφοράς. Το προβληματικό οδικό δίκτυο και η έντονη παραβατικότητα προκαλούν σοβαρούς κινδύνους και ανασφάλεια, με τους Έλληνες και ξένους οδηγούς να διακινδυνεύουν ως και τη ζωή τους.
Παρομοίως, οι υποδομές αεροδρομίων και λιμένων απαιτούν ενίσχυση. Ο αυξημένος κυκλοφοριακός φόρτος συγκεκριμένων χρονικών περιόδων προκαλεί συνωστισμό, καθυστερήσεις και γενικότερα ταλαιπωρία για εργαζομένους/ες και ταξιδιώτες/ισσες, εξαιτίας του ότι τα πιο πολλά αεροδρόμια και λιμάνια δεν είναι σχεδιασμένα ώστε να αντέχουν την αυξημένη τουριστική προσέλευση. Για παράδειγμα, αρκετά λιμάνια δεν έχουν τον απαραίτητο χώρο ώστε να υποδεχτούν τα πλοία και τα κρουαζιερόπλοια τα οποία απαιτούνται για να μεταφερθούν τόσο οι ταξιδιώτες/ ισσες, όσο και τα εμπορεύματα για την κάλυψη των αναγκών σε προϊόντα. Αντίστοιχα, κυρίως στα νησιωτικά αεροδρόμια, οι υποδομές με δυσκολία φιλοξενούν τον μεγάλο αριθμό αφίξεων.
Οι αυξημένες αυτές μετακινήσεις συνοδεύονται, επίσης, και από υψηλές αέριες εκπομπές. Η πράσινη ηλεκτροκίνηση αεροπλάνων, πλοίων και αυτοκινήτων μέχρι στιγμής δεν απορροφά σημαντικό τμήμα του μεταφορικού φόρτου, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η ποιότητα της ατμόσφαιρας, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εντοπίζεται στα αστικά κέντρα.
H εμφάνιση της πανδημίας της Covid-19 επηρέασε σημαντικά την τουριστική προσέλευση, και, για πρώτη φορά, οι μετακινήσεις ελαττώθηκαν αξιοσημείωτα, με παράλληλη μείωση των εκπομπών ρύπων. Η υγειονομική κρίση επιβεβαίωσε την αδυναμία της αντιμετώπισης σοβαρών υγειονομικών καταστάσεων και την ανάγκη λήψης μέτρων για τον σχεδιασμό ανθεκτικών περιοχών σε περιπτώσεις παρόμοιων κρίσεων.
Συνοψίζοντας, μια χώρα με τόσο μεγάλο αριθμό επισκεπτών/ριών οφείλει να ενισχύσει τις στρατηγικές βιώσιμης κινητικότητας. Ο σχεδιασμός και η πραγματοποίηση νέων οδικών υποδομών, η ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης και η υλοποίηση προσαρμοσμένων Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σε δημοφιλείς προορισμούς, η αλλαγή της συμπεριφοράς των μετακινούμενων, ο εκσυγχρονισμός αεροδρομίων και λιμένων, η χρήση πράσινης ενέργειας και η προστασία των ευαίσθητων οικότοπων είναι σημαντικά για τη βιώσιμη ανάπτυξη και αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκαλούνται από την αυξημένη τουριστική κίνηση.
Το παρόν άρθρο αποτελεί κεφάλαιο του τόμου «Ο Άτλας της Ευρωπαϊκής Κινητικότητας», Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ, Γραφείο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα. Διαβάστε ή κατεβάστε δωρεάν όλη την έκδοση εδώ.